Η σχέση του Απ. Παύλου και του Πολιτισμού, καθώς και η αποτίμηση μιας εικοσαετίας Παυλείων Συνεδρίων είναι το θέμα της πρώτης αυτής εισηγήσεως του φετινού συνεδρίου. Η σχέση Απ. Παύλου και Πολιτισμού είναι αμφίδρομη, καθώς από τη μια πλευρά ο μεγάλος Απόστολος δέχτηκε την επίδραση του τότε Ιουδαϊκού και Ελληνικού Πολιτισμού και από την άλλη επηρέασε ο ίδιος τον Πολιτισμό πολυμερώς και πολυτρόπως. Αυτονόητη αλλά και απαραίτητη η διευκρίνιση ότι με τον όρο Πολιτισμός, που ως νεοελληνική λέξη ανάγεται στον Αδαμάντιο Κοραή, δεν εννοούμε εδώ τον τεχνολογικό πολιτισμό αλλά τη μόρφωση και διαμόρφωση της ψυχής του ανθρώπου με την έννοια που είπε ένας διανοητής ότι «ο πολιτισμός της ψυχής είναι η ψυχή του πολιτισμού», αυτό που εκφράζεται από τις ξένες γλώσσες με την λατινογενή λέξη culture, και που στα ελληνικά αποδίδεται με τους όρους καλλιέργεια, ή μόρφωση του ανθρώπου, ενίοτε δε και με την όχι και τόσο εύηχη λέξη κουλτούρα.
Ι
Ο Απ. Παύλος ήταν γνώστης του Ιουδαϊκού κόσμου και του πολιτισμού του. «Ανατεθραμμένος παρά τους πόδας Γαμαλιήλ…πεπαιδευμένος κατά ακρίβειαν του πατρώου νόμου», καθώς λέγει ο ίδιος (Πράξ. 22,3), με βαθιά γνώση της Παλαιάς Διαθήκης και της ραβινικής παραδόσεως αλλά παράλληλα και με ελληνική παιδεία, που είχε ήδη από την πατρίδα του την Ταρσό της Κιλικίας, έφερε τους δύο κόσμους και πολιτισμούς όχι σε μία σύγκρουση (για την οποία έγινε πολύς λόγος εξ αφορμής του γνωστού βιβλίου του Samuel Hundigton, The Clash of Civilizations, 1996)[1] αλλά σε δημιουργική ώσμωση και δυναμική συνεργασία. Η έλλειψη αφηρημένων εννοιών της εβραϊκής του προπαιδείας, η οποία ήξερε να εκφράζει κυρίως το χειροπιαστό και συγκεκριμένο, επενδύθηκε από τον Παύλο με την ορολογία και τις αφηρημένες έννοιες της ελληνικής φιλοσοφικής σκέψεως και έτσι οι αλήθειες του χριστιανικού Ευαγγελίου μεταφυτεύθηκαν από την Παλαιστίνη στον ελληνικό κόσμο και από εκεί με το πέρασμα των αιώνων στην Ευρώπη. Εβραϊκή Ανατολή και Ελληνική Δύση έδωσαν στην ανθρωπότητα ένα καινούργιο πολιτισμό, τον χριστιανικό, που γονιμοποίησε τη σκέψη των ανθρώπων, ενέπνευσε τους καλλιτέχνες στην περιοχή της Αρχιτεκτονικής, της Ζωγραφικής, της Μουσικής και στις λοιπές πολιτιστικές εκφάνσεις και μορφοποίησε αυτό που ονομάζουμε σήμερα Δυτικό πολιτισμό, που στη βάση του είναι – είτε το θέλουν είτε δεν το θέλουν οι συντάκτες του Ευρωπαϊκού Συντάγματος – χριστιανικός πολιτισμός.
Από πού όμως άντλησε ο Παύλος την ελληνική παιδεία; Βέβαια, η πατρίδα του, η Ταρσός της Κιλικίας, ήταν γνωστό κέντρο ελληνικής παιδείας, στο οποίο αναζητούσαν και προσλάμβαναν παιδαγωγούς και δασκάλους για το παλάτι της Ρώμης, και το οποίο κέντρο ήταν τόπος συναντήσεως πολλών περιπλανώμενων φιλοσόφων. Oι ευρύτατα διαδεδομένες στον ελληνορωμαϊκό χώρο ελληνικές ιδέες με τις οποίες ήλθε ασφαλώς σε επαφή ο ανήσυχος Απόστολος εξηγούν τις πολλές παροιμιώδεις φράσεις που είτε ο ίδιος στις επιστολές του αναφέρει είτε ο Λουκάς στις Πράξεις παραθέτει στους λόγους του.
Για περισσότερα στο: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου